d'n HaDeejer maart 2021

200 d’n HaDeejer - 47 Telescoop “Al van kleins af aan ben ik geïnteresseerd in sterrenstel- sels en andere planeten. Geweldig dat ik met een plastic telescoop van de speelgoedwinkel de maan kon zien met zijn kraters. In 2000, tijdens mijn opleiding in Arizona tot luchtmachtpiloot, had ik een buurman die een telescoop bezat. Ik had tijd over en toen is mijn interesse pas echt gewekt. Bijzonder om de planeet Saturnus te zien, met zijn ringen eromheen, die rond de zon draait. Ik kocht een gids en later een sterrenkaart, maar ik zag objecten die ik hierin niet kon terugvinden en ben ze daarom zelf in kaart gaan brengen. Tijdens een vakantie in Zuid- Afrika bijvoorbeeld, kreeg ik veel nieuwe dingen te zien aan de zuidelijke sterrenhemel. Mijn waarnemingen zijn gebundeld, het zijn er meer dan 14.000 inmiddels. Op mijn website clearskies.eu staan 38.000 pdf’s, 700 GB aan informatie. Clear Skies is wat astronomen elkaar toe- wensen. Ik heb software in mijn telescoop geladen, die ervoor zorgt dat als ik de naam en het nummer van een object ingeef, deze zich automatisch naar dat punt in de sterrenhemel richt.” Helder “Het is genieten van het uitzicht, tenminste als het een heldere nacht is. In Nederland is het heel vaak bewolkt en vochtig. Het beste is om te kijken bij volledige duister- nis, als de zon 18 graden achter de horizon staat. Dan is de atmosfeer beter en stabieler. Wat je ziet, verschilt per seizoen en de variatie aan objecten is eindeloos. In Frankrijk en Duitsland heb ik ‘waarnemingssessies’ gehad van soms wel hele nachten. De fascinatie is dat je kijkt in het verleden. Hoe ver je kunt kijken, heeft met felheid van het object te maken en afstand. De afstand tot de sterren wordt gemeten in lichtjaren (de afstand die het licht in één jaar aflegt- red.). Dat varieert van enkele tot miljarden lichtjaren. Het heelal wordt ogenschijnlijk steeds ‘groter’, doordat met betere telescopen en krachti- gere telelenzen steeds meer te zien is. Maar ook letterlijk, omdat het heelal uitdijt.” Implosies “De zon is maar een klein sterretje in verhouding tot veel andere enorm grote sterren en bestaat voornamelijk uit waterstof. Na vijf miljard jaar is deze stof op, er is niet genoeg zwaartekracht meer en de ster krimpt. Het ge- beurt ook dat zwaardere sterren door brandstof heen raken en er imploderen: er ontstaat er een zwart gat. Een ster kan ook uitdoven of exploderen, dan ontstaan er supernovarestanten. Voor het ‘gemak’ is de sterrenhemel afgebakend in delen. Er zijn 88 sterrenbeelden waaron- der de twaalf bekenden van de dierenriem. Rondom een ster zien we soms ook nevels oftewel gaswolken. Hieruit kunnen dan weer nieuwe sterren ontstaan, maar sterren kunnen ook uitdoven.” Vallende ster Mocht je een vallende ster willen zien: in de maanden augustus, november en december heb je de meeste kans. “Een vallende ster is een stukje gesteente dat met een snelheid van meer dan 30.000 km per uur naar be- neden komt.” En voor wie het nog niet duizelt: kometen zijn sneeuwballen, ijsrestanten, die net als planeten om een ster draaien, zoals wij om onze zon draaien. In 2024 gaat Amerika voor het eerst sinds 1972 weer met mensen naar de maan. Victor wil heel graag mee! ‘Er zijn meer sterren in het heelal dan zandkorrels op aarde’ Zo’n 20 à 25 avonden per jaar richt Victor van Wulfen (43) zijn ogen naar boven om het heelal te verkennen. Puur uit liefhebberij kijkt hij naar de sterren. Hij is amateur astronoom, maar wat hij doet grenst aan het professionele. Hij ontdekte bovendien een aantal nieuwe objecten tijdens zijn uit de hand gelopen hobby. HADEE BIJ NACHT OP 52 GRADEN NOORDERBREEDTE