De uitvinding van de fotografie begint in 1816 met Joseph Nicéphore Niépce in Frankrijk, maar zijn ontdekkingen waren nog erg primitief en niet blijvend. Daarom wordt de échte uitvinding toegeschreven aan Louis Daguerre en het jaar dat daar aan gekoppeld wordt is meestal 1839. In die tijd duurde het waarschijnlijk vrij lang voor een uitvinding die in Parijs was gedaan, Heeswijk bereikte. Toch is er een foto uit 1859, twintig jaar na de uitvinding van de fotografie dus, gemaakt in Heeswijk. Je zou verwachten dat het Kasteel Heeswijk of de Abdij van Berne (toen nog geen Abdij, maar het gebouw bestond al wel) of een van de dorpskerken onderwerp zouden zijn van de eerste foto uit ons dorp. Of misschien een bekend persoon. Maar nee, het was een eenvoudig kerkje dat afgebeeld staat op onze oudste foto. Het was het protestants kerkje dat van 1822 tot 1860 aan de Lariestraat heeft gestaan. Het huidige protestants kerkhof resteert nog uit die tijd. De datering van de foto op 1859 maakt niet alleen dat het de oudste foto van Heeswijk is, het is ook een van de drie oudste foto’s van Brabant. Samen met een foto van margarinefabriek Swinkels in Helmond en van Pieter van Doorens woonhuis met oude fabriek in Tilburg uit het zelfde jaar, behoort het tot een van de oudst bewaard gebleven foto’s van Brabantse stads- en dorpsgezichten. Beschrijving Rien de Visser geeft de volgende beschrijving van de foto: “Op de foto is te zien dat het kerkje aan de rechterzijde van het huidige kerkhof stond, zowat op het erf van familie Dobbelsteen. Links op de foto staat de boerderij met schuur van familie Voets. De foto is genomen vanaf de grond naast het Huis met De Drie Dobbelstenen. De foto was in het bezit van de Abdij van Berne. Archivaris Huub van Bavel gaf deze rond 1980 aan mij, als nieuwe bewoner van het Huis met De Drie Dobbelstenen. Vanwege de fotografische en documentaire waarde is de foto sinds kort ondergebracht in het Brabants Historisch Informatiecentrum (BHIC) in ‘s-Hertogenbosch. Volgens het BHIC betreft het een albuminedruk.” Historie De historie beschrijft Rien als volgt: “In 1672 bouwden de Heeswijkse katholieken een schuurkerk aan de Lariestraat. De schuurkerk bleef door de katholieken in gebruik tot 1822, het jaar dat ze weer terug mochten naar hun oude kerk. De protestanten sloopten de schuurkerk en bouwden op die plek een nieuw hervormd kerkje. Twintig jaar later verkasten de protestanten naar Dinther waar in 1843 het huidige protestantse kerkje werd gebouwd. Omdat de paar protestanten die Heeswijk telde zo hechtten aan een eigen dorpskerkje, bepaalde de kerkenraad in 1843: ‘De Openbare Godsdienst Oefeningen zullen gehouden worden in de kerk te Heeswijk op den Eersten Paaschdag, Pinksterdag, Kerstdag en vervolgens op alle overige zon- en feestdagen. Te Dinther in de nieuwe kerk op alle overige zon- en feestdagen.’ Een oplossing die ons ook in de huidige tijd bekend voorkomt! De laatste dienst in het kerkje aan de Lariestraat vond plaats op Tweede Kerstdag 1859.” De Wojstap Kroniek In de eerste Wojstap Kroniek van 2011 staat een artikel over hoe Jan van Gemert aan de hand van een handgeschreven bestek de tekeningen van het kerkje reconstrueerde en hoe hij door deze foto die reconstructie nog eens opnieuw moest doen. Deze Kroniek is een tijdschrift over de geschiedenis van onze dorpen die vier keer per jaar verschijnt. Met bijvoorbeeld artikelen over de geschiedenis van de Katholieke Vrouwenorganisaties, over de stoomtram die van 1881 tot 1939 door onze dorpen reed of over Dieneke van der Meijden, die als vroedvrouw duizenden kinderen ter wereld hielp. Het meest recente nummer is altijd te verkrijgen bij Paperpoint en Henk Habraken. Ook oudere nummers zijn nog verkrijgbaar via esstede@home.nl. Protestants kerkje in 1859 al op de gevoelige plaat gezet Oudste foto van Heeswijk-Dinther ontdekt Tekst: Bart van Schijndel Foto’s: René Kuijs 9 | april 2011
RkJQdWJsaXNoZXIy MjU2Mzc=