d'n Hadeejer januari 2008

Op z’n Russies ’n Hil tetje geléje alwer makte ik kennis mè ’t woord bettieèkkemèj. Iets wè ge kunt zegge tege iemes mi nun hond: of dettie bet ès ge ‘m èjt. Doar docht ik ôn toen ik ’n nej woord òn ’t ùtvogele waar. Iemes bè ’n broodjeszaak bestelde ’n broodje. Op de vroag “wè moeter op?” antwoordenie: “peertermarkéésop.” Dormè bedoelde hij dettie kéés op z’n breùjke wô. Des toch mooi hè. En zô zen d’r meer. Eén van dees sôrt woorde hak is unne keer ontcijfert. Jòrre nô dè ik ’t gehurt ha, pas toen kwaam ik eraachter wè ’t betekende. Ik zaat toen mè ’n por moatjes in ’n kruugske wè pilskes weg te giete en wè stoer verhale te vertelle. Een trugkerende regel bè ’t ùtoefene van dees sort aktiviteite is: hoe meer pilskes, hoe sterker de verhale. Um de burt vertelde we ’n verhaal, en steeds ging d’r ’n skepke bovenop. Zô rond de klok van twèlef ha d’n inne onderhand alle vrouwkes van Nederland versierd en d’n andere waar mè driehonderd kilemeter per uur op zunnen bromfiets de pliesie te vlug af, zinnie. D’n derde ha op unnen goeien oavend vijfenzuvventig pilskes gezope, en nóg kossie toen onder ’t fluite van ’t volkslied, jonglere mè tien balle tegelijk. De vierde ha veléje week bè de sjowarmatent drie olling pietza’s op en ging toen nar de friettent um nog ‘n haffel frikedelle nar binne te werke. En toen hattie nog honger! Toen kwaam ik mè men alles overtreffende verhaal.Mar net toen ‘k begon, luisterde d’r gimmanmer.D’r ware net twee blonde vrouwkes binnegekomme. Die han zô wendig òn dè ge net zoveul kleer zaagt ès vel.Mè ope monde zate m’nmoate nar de vrouwkes te gape. Gimman ha nog ôre vur m’n verhaal, al waar ‘t ‘t stoerste en beste verhaal van hil d’n ôvend. M’n moate zate d’r gewoon dùrhinne te buurte en ware ont roaje wor dè die vrouwkes vandôn kwame.Ter kompesasie, vanmen int niks gevalle verhaal, offerde ik munèige op um eraachter te komme wôr dè de vrouwkes vandôn kwaame. Stoer ès ik waar liep ik ‘r gewoon op af. Mar nô twee telle waar ik wir terug en zin tege m’n moate: “Niks vur ons, manne; ’t zen Russe.” “Hoezô,” zinne ze, “wè zinne ze dan?” “Nou”zinnik, “ik ha nog amper iets gezeet en toen zinne ze: “Vroekoewiets?” TK Er zijn nogal wat bijzondere straatnamen in Heeswijk en Dinther. Samen met heemkundekring De Wojstap ging de HaDeejer op zoek naar enkele betekenissen en dook in de archieven. Op zoek naar de toponiemen, de veld- en straatnamen. Deze keer twee minder vrolijke namen. De Justitieweg De Justitieweg loopt in Dinther van de Hommelsedijk naar de Heideweg en is zo benoemd door de raad van de gemeente Heeswijk-Dinther op 14 april 1970. De naam verwijst naar de plaats waar vroeger iemand terecht kon worden gesteld.Volgens verklaringen van oudere bewoners uit die omgeving lagen er daar vroeger galgenvelden. Ook op oude kaarten wordt het toponiem “galgenvelden” vermeld. Nu vind je vlak langs deze weg een ontmoetingsplaats van de zes kernen van Bernheze, al dan niet symbolisch bedoeld. De Galgenberg De Galgenberg is in Heeswijk de eerste zijstraat links net over de Leijgraaf richting Vinkel en is zo genoemd naar de boerderij die daar stond. Deze boerderij wordt al vermeld in het verpondingboek van Heeswijk van 1662 namelijk dat de “Heilige Geest van Den Bosch” een hoeve in Heeswijk bezit, die “den Galgenbergh” heet. Overigens is deze boerderij, nadat die jarenlang als schuur in gebruik was, onlangs gesloopt. In de Middeleeuwen en later hadden de Heren van Heeswijk en Dinther het recht van de hoge justitie, dus konden zij beslissen over leven en dood. In beide dorpen was dan ook een plaats, waar ze tot uitvoer van de opgelegde straf konden overgaan. Deze justitieplaatsen lagen beide in of aan de woeste gronden. De Heeswijkse galg lag waarschijnlijk op een zandverstuiving ten noorden van de Leijgraaf en hemelsbreed niet ver van de Heeswijkse molen (toen: langs de huidige Heibloemse dijk). Te zien op de kaart van Heeswijk uit 1756 door J.Camp. Over de halsmisdaden in het rechtsgebied van de heer van Heeswijk en de verrichtingen van de scherprechter dienaangaande is weinig bekend. Waarschijnlijk was het maar een eenvoudige galg. De enige vermelding waarin de locatie van de galg wordt genoemd, is een verklaring uit het jaar 1776. In september van dat jaar moesten leden van de familie Verhagen, om te voorkomen dat hun boerderij in brand zou worden gestoken, bij de restanten van de galg een zakje met geld neerleggen. Bron : Wojstapkroniek nr.4/2007 door J.v.d.Leest. Peter Kriele de Galgenberg en de Justitieweg 13

RkJQdWJsaXNoZXIy MjU2Mzc=